اتاق خبر- علیرضا سعادت چهار سال پیش شروع به ردیابی و مستند نگاری بخش ایرانی جاده باستانی ابریشم کرد.
این فرد ٤٧ ساله که برای حفظ و احیای اماکن باستانی ایران تلاش می کند، به همراه سه زن دوچرخه سوار امتداد این جاده که سرزمین پارس را به شرق و غرب پیوند می دهد، رکاب زده است - و به طور مداوم برای گردآوری اطلاعات در مورد تجارت و فرهنگ در طول این مسیر توقف و تحقیق کرده است.
آنها سفر خود را از شمال شرق ایران و از کنار مرز ترکمنستان شروع کردند و اکنون به سلطانیه واقع در ٢٥٠ کیلومتری شمال غرب تهران رسیده اند.
آقای سعادت می گوید: "احیای جاده ابریشم می تواند به جلوگیری از نابودی روستاهای بیشتر در امتداد این مسیر کمک کند و با احیای تجارت زمینی، به ایجاد درآمد بیشتر برای آنها بیانجامد. ما به این شکل می توانیم فرهنگ، مذهب و لهجه های آنها را حفظ کنیم."
دولت میانه رو آقای حسن روحانی از طرح "یک کمربند، یک جاده" (OBOR) چین برای احیای جاده ابریشم استقبال کرده است. تهران امیدوار است این پروژه موجب تسهیل روابط تجاری میان چین و ایران شود و این کشور را به محور مهم تجارت برای منطقه اوراسیا تبدیل کند.
نخستین قطار باری که در مسیر جاده ابریشم سفر می کند حامل کالاهایی از استان ژجیانگ در غرب چین در اواسط ماه فوریه وارد تهران شد و این سفر را از طریق خاک قزاقستان و ترکمنستان ظرف مدت ١٤ روز – در مقایسه با سفر دریایی ٤٥ روزه – انجام داد.
ولی اگر قرار است ایران نقش مهمی در این گونه طرح های چین ایفا کند، باید شبکه خط آهن ملی ٨٥ ساله خود را توسعه دهد. این شبکه در حال حاضر با داشتن ١١ هزار کیلومتر طول، سالانه ٣٦ میلیون تن بار و ٢٦ میلیون مسافر را جابجا می کند.
سفر از طریق جاده در ایران به لطف بهای ارزان سوخت در این کشور غنی از نفت، بسیار محبوبیت دارد. راه آهن ایران تنها ١٢ درصد از حمل و نقل داخلی را برعهده دارد و طرح هایی برای افزایش این میزان به ٣٠ درصد در خلال دهه آینده در دست اجراست.
به گزارش اداره کل رسانه های خارجی، حسین عاشوری - معاون حمل و نقل بین المللی راه آهن جمهوری اسلامی ایران - می گوید: "هدف ما در جاده ابریشم نخست، اتصال بازارهای ایران به بازارهای چین ازطریق خط آهن برای مصارف داخلی و دوم ارسال تولیدات ساخت ایران و چین به بازاراهای اروپایی است. در واقع، هدف ایران آسیای میانه نیست."
او می افزاید تولیدات چین که از طریق ایران انتقال می یابد، می تواند شامل مواد معدنی و پتروشیمی باشد و ایران نیز می تواند پسته و فرش صادر کند.
به نقل از آمارهای منتشر شده از سوی چین، ارزش مبادلات تجاری میان ایران و چین در سال ٢٠١٤ به ٥١,٨ میلیارد دلار می رسید - که ٣١ درصد در مقایسه با رقم سال پیش از آن یعنی ٣٩.٤٥ میلیارد افزایش نشان می دهد در حالی که حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال ٢٠٠٣ از چهار میلیارد دلار فراتر نرفت. علت کاهش شدید تجارت بین ایران و چین در آن زمان تا حدودی اعمال تحریم های بین المللی ناشی از برنامه هسته ای بود که باعث منزوی شدن هرچه بیشتر جمهوری اسلامی شد. در خلال دیدار سال جاری شی جین پینگ از ایران، طرفین موافقت کردند سطح تجارت خود را در دهه آینده به ٦٠٠ میلیارد دلار برسانند.
از روز ١٤ ژوئیه که طی آن ایران به توافق هسته ای مهم با آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان دست یافت، هیأت های تجاری اروپایی و آسیایی از ایران دیدن می کنند تا ظرفیت بالقوه این بزرگ ترین بازار دست نخورده جهان را کشف کنند.
قزاقستان یک گذرگاه فزاینده مهم به سوی چین محسوب می شود.
توسعه خط آهن ملی یکی از اولویت های زیرساختی ایران محسوب می شود. ایران توافق هایی را با فرانسه و آلمان امضا کرده است تا ایستگاه ها و ساختار راه آهن خود را نوسازی و بازسازی کند. ایران در همین حال، توافقی را نیز با ایتالیا برای راه اندازی قطار پرسرعت میان تهران و شهر تاریخی و قدیمی اصفهان امضا کرده است.
آقای عاشوری می گوید ترانزیت کالا از طریق ایران در سال ٢٠١٥ در مقایسه با سال قبل از آن به افزایش ٩٠ درصدی رسیده است. خط آهن ایران به ترکمنستان و ترکیه متصل است و طرح هایی برای اتصال آن به عراق و افغانستان و بعدها به آذربایجان و پاکستان در دست بررسی است. او می گوید: "با توجه به بحران در منطقه و امنیت بی نظیر ایران، اکنون بهترین زمان برای توسعه حمل و نقل ریلی ایران است".
مجموعه ای از طرح های جاده سازی، راه آهن و انرژی برای کمک به افزایش تجارت در دست اجراست اما این تحولات با استقبال همگان همراه نبوده است. محمد حسن ابریشمی – پژوهشگر ارشد در زمینه تاریخ کشاورزی – به تازگی نگارش کتابی را به پایان برده است که نشان می دهد ابریشم یک هزار سال قبل از میلاد مسیح – مدت ها پیش از شناخته شدن تولید آن به وسیله چینی ها – در بخش های شمال شرقی ایران و سواحل جنوبی دریای خزر تولید می شده است. آقای ابریشمی به مقامات هشدار می دهد که "مراقب باشند و فراموش نکنند که این تجارت قدیمی همچنین زمینه را برای مداخله نیروهای خارجی هموار می سازد."
ولی از نظر آقای سعادت جاده ابریشم "جاده صلح" بوده است که در امتدا آن، قومیت ها مدت های مدید با یکدیگری همزیستی داشته اند. او
می گوید: "جاده ابریشم فقط برای تجارت کالا نیست، جاده ها فرهنگ، مذهب و فن آوری را نیز انتقال می دهند."
