به گزارش اتاق خبر، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و صاحبان بنگاه‌های صنعتی و خدماتی دوشنبه ۱۰ خرداد در مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. در این مراسم، علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران با بیان اینکه کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت را می‌توان در ۳ سطح طبقه‌بندی کرد، گفت: کشورهای غربی، امریکای شمالی و... که پیشرفت‌ها و فناوری از درون آنها جوشیده شده و از جایی اقتباس نکرده‌اند در واقع کشورهایی هستند که فناوری از درون آنها برخاسته است. با انقلاب صنعتی فرصتی پیش آمد تا این کشورها دستاوردهای عظیم را به‌دست آورند. ما باید بدانیم که پدیده انقلاب صنعتی چگونه به وجود آمد. »رییس سازمان انرژی اتمی ایران افزود: «اگر ما بخواهیم خود را با این دسته از کشورها صریح مقایسه کنیم کار اشتباهی کرده‌ایم. چون ارکان جامعه این کشورها به‌طور طبیعی رشد کرده است. ما در گذشته نتوانستیم حرکت لازم و عناصر ایجاد قدرت استراتژیک در جامعه را به وجود آوریم. »صالحی تاکید کرد: «دسته دوم کشورهایی هستند که به‌دلیل ارتباطات نزدیک با کشورهای دسته اول و بودن در اردوی سیاسی دیگر کشورها به پیشرفت رسیدند اما علم و فناوری در آنها نجوشید. از این کشورها می‌توان به اندونزی، مالزی، کره‌جنوبی و... اشاره کرد. این دسته از کشورها فقط از طریق اقتباس به پیشرفت دست پیدا کرده‌اند. کشورهای دسته سوم که به نظر من ایران نیز در آن جای می‌گیرد، کشورهایی هستند که در وسط راه می‌خواهند وارد شوند. از این نمونه کشورهای چین و هند را می‌توان نام برد. اینها نه کشورهایی در مدار سیاسی کشورهای غرب هستند و نه چیزی از درون و از ابتدا داشتند، اما در عوض برنامه‌ریزی درستی داشتند. اینکه ما بخواهیم یکدفعه اروپای غربی شویم کمی جای تامل دارد. ما باید نسخه مخصوص به خود را بپیچیم. در رشد صنعت و فناوری کشورمان، عده‌ای نگاه تجاری دارند یعنی چیزی که تولید می‌کنیم باید ارزش تجاری داشته باشد اما دیدگاه عده‌ای دیگر این است که ما باید به استانداردهایی از فناوری با کمک و حمایت دولت برسیم. برای نمونه می‌توانیم به دانش هسته‌ای اشاره کنیم که هنوز تجاری نیست. برای مثال هزینه‌ای که در غنی‌سازی با احتساب ماده اولیه داریم خیلی گران‌تر از این می‌شود که بخواهیم همان سود را از خارج به‌دست آوریم. ما باید آنقدر خوداتکا باشیم که طرف مقابل بداند اگر بخواهد ما را در شرایطی سخت قرار دهد، توانایی‌های بالقوه‌ای داریم. اگر با نگاه تجاری به دانش هسته‌ای نگاه می‌کردیم، شاید امروز به این سطح از فناوری هسته‌ای نمی‌رسیدیم. »صالحی به صنعت هسته‌ای اشاره کرد و گفت: «۳ عنصر باعث رشد صنعت هسته‌ای در ایران شد. نخست اراده و سفارش بوده است. نظام به‌عنوان یک مشتری، این صنعت را می‌خواست. دوم اینکه نظام متوجه شد که با شیوه مقررات جاری نمی‌شود این امر را پیش برد، بنابراین نظام برای سازمان انرژی اتمی ایران تسهیلات مقرراتی خاصی وضع کرده است. اکنون هیچ سازمانی در کشور مانند سازمان انرژی اتمی مقررات سخت ندارد و این بسیار موثر است. مطلب سوم اینکه امکانات مالی سازمان نیز در حدی که نیاز داشت، فراهم شد. دانش‌بنیان، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به منزله بیدارباش برای ایرانیان است و به این معناست که طبیب نظام و متولیان آن متوجه درد شده‌اند و به دنبال علاج آن هستند. »
آسیب‌های فرهنگ مجوزگرایی برای دانش‌بنیان‌ها
در ادامه پدرام سلطانی، نایب‌رییس اول اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان نیازی به مجوز ندارند و فرهنگ مجوزگرایی به جای فرهنگ قاعده‌مندی که در کشور پیش گرفته شده می‌تواند آسیب زیادی به کسب‌وکار بزند، گفت: «درحال‌حاضر محیط علمی دانشگاهی با محیط کسب‌وکار و صنعت، با هم بیگانه هستند و جدای از یکدیگر کار می‌کنند. تا زمانی که این انقطاع در کشور وجود داشته باشد مسائل و مشکلات ما در کشور به کندی، با زحمت و سوءتفاهم حل می‌شود. بسیاری از مشکلات ما در حوزه فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان در حوزه کلان هستند. »سلطانی با اشاره به نمودار روش ارزیابی دانش براساس آماره منتشرشده از بانک جهانی در سال ۲۰۱۲م گفت: «از ۱۴۶ کشور، جایگاه ایران در رژیم نهادی و اقتصادی نمره ۰/۷۳ را از ۱۰ به خود اختصاص داده، این بدان معناست که کشور ما حتی به نمره یک هم نرسیده و کشورهای سوئد، ترکیه و کره نسبت به ایران از وضعیت اقتصادی دانش‌بنیادی بهتری برخوردار هستند. کیفیت قوانین و مقررات، حقوق مالکیت فکری، نداشتن نهاد لازم برای رشد و توسعه اقتصاد کشور و مسائل محیط کسب‌وکار همگی مانع و عامل اصلی حرکت اقتصاد ایران به سوی رشد به شمار می‌رود. »نایب‌رییس اول اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه اقتصاد ایران، اقتصادی سنتی است و همواره کالاهای سنتی در کشور به تولید می‌رسد، افزود: «نسبت صادرات کالاهای دانش‌بنیان ایرانی زیر یک‌درصد است، زیرا مشکل این است که ما در محیط انتزاعی کار می‌کنیم. میان کمال‌گرایی تلاش‌گرایانه و کمال‌گرایی خیال‌گرایانه تفاوت زیادی است؛ ما برای اینکه به کشورهای رقیب برسیم تا کشور اول منطقه شویم باید مسائل و مشکلات خود رابه خوبی حل کنیم. رفع این مشکلات، تنها با دستورالعمل، سند و برنامه‌های توسعه امکان‌پذیر نخواهد بود. به طور قطع ما نمی‌توانیم در محیط قرنطینه مشکلات خود را برطرف کنیم. ایران در بین ۱۴۱ کشور جهان جایگاه ۹۹ را بر اساس شاخص پیچیدگی اقتصادی داشته و در بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۴م (در ۲۰ سال) دو پله ارتقا یافته است. در صورتی که کشورهای مشابه ایران همچون ترکیه و مالزی توانسته‌اند در مدت ۲۰ سال خود را به خوبی بالا بکشند. آیا ما می‌خواهیم در کشور قهرمان‌سازی کنیم یا با فراهم کردن شرایط در زمینه فعالیت‌های نوآورانه فرصت را برای قهرمانی ایجاد کنیم. اگر بخواهیم امروزه به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان شناخته شویم باید بر اساس چارچوب‌هایی که در معاونت علمی آمده به اثبات برسیم تا بتوانیم بعد از اخذ مجوز به فعالیت اقتصادی خود ادامه دهیم که بعد از اخذ مجوز می‌توانیم از امتیازاتی نیز بهره‌مند شویم. »وی با نقد اخذ مجوز شرکت‌های دانش‌بنیان برای انجام فعالیت‌های اقتصادی گفت: «این موضوع در کجای دنیا اتفاق می‌افتد که برای شناخته شدن یک شرکت دانش‌بنیان مجوز لازم است؟ درواقع اثبات شرکت‌های دانش‌بنیان با تولید محصولات دانش‌بنیان است. این فرهنگ مجوزگرایی به جای فرهنگ قاعده‌مندی که در کشور پیش گرفته شده می‌تواند آسیب زیادی به محیط کسب‌وکار برساند. »سلطانی با بیان اینکه سال گذشته قانونی در دولت تصویب شد که مجوزی برای فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌های دانش‌بنیان صادر شود تصریح کرد: «برای تصویب این قانون ۳ ماه به دولت فرصت داده شد اما اکنون ۹ ماه از این قضیه می‌گذرد ولی هنوز اتفاقی نیفتاده است. چرا دولت فکر می‌کند به جای قاعده‌مندی باید برای فعالیت اقتصادی شرکت‌های دانش‌بنیان مجوز صادر کند. شرکت‌ها هرگز نیازی به مجوز ندارند، همین که ارزش‌افزوده کالاهای آنها از نسبت معینی بالاتر رود نشان می‌دهد که پژوهشگران توانسته‌اند از دانش، ارزش افزوده ایجاد کنند. »
برگزیده‌ها تندیس گرفتند
در ادامه این مراسم، مهدی محمدی، دبیر علمی چهارمین جایزه ملی مدیریت فناوری و نوآوری به ارائه گزارشی از وضعیت اهدای جایزه به شرکت‌های منتخب پرداخت و گفت: «امسال ۸۷ شرکت در جایزه ملی مدیریت فناوری و نوآوری در ۳ سطح شرکت‌های نوپا و کوچک دانش‌بنیان، بنگاه‌های خدماتی و صنعتی و شرکت‌های مادر (هلدینگ) شرکت کردند. این شرکت‌ها ابتدا اظهارنامه‌ای را تکمیل و برای ما ارسال می‌کنند، بعد از تشکیل گروه ارزیابی، این شرکت‌ها از سوی ۴ نفر ارزیاب در بازه زمانی ۲ تا ۴ روز ارزیابی و در ۴ سطح رتبه‌بندی می‌شوند. »عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: «از ۸۷ شرکتی که در جایزه امسال شرکت کرده‌اند حدود ۱۳ شرکت در لایه شایستگی، ۵۰ شرکت در لایه توانمندی و حدود ۲۰ شرکت نیز در لایه تعهد هستند اما در لایه رقابت‌پذیری متاسفانه امسال هیچ شرکتی موفق به کسب امتیاز بیشتر از ۵۰۰ نشده است. این دوره از رشد ۱۰درصدی نسبت به دوره سوم برخوردار بوده است. ۵۲ بنگاه از بخش خصوصی و ۳۵ بنگاه از بخش دولتی در این دوره شرکت کرده‌اند. از ویژگی‌های متمایزکننده جایزه ملی مدیریت فناوری و نوآوری در مقایسه با سایر رویدادهای مشابه کشور، حضور و مشارکت ۶۰درصدی بخش خصوصی در مقابل ۴۰درصد بخش دولتی است. »دبیر علمی چهارمین جایزه ملی مدیریت فناوری و نوآوری گفت: «در نهایت براساس نتایج ارزیابی‌های این دوره امسال هیچ‌کدام از بنگاه‌های حاضر حائز شرایط و امتیاز لازم برای دریافت تندیس‌های سطوح رقابت‌پذیری جایزه ملی مدیریت فناوری و نوآوری نشدند و در سایر سطوح ۳ شرکت در سطح شایستگی ۳ ستاره، ۵ شرکت در سطح شایستگی ۲ ستاره، ۵ شرکت در سطح شایستگی تک ستاره (در مجموع ۱۳ شرکت در سطح شایستگی)، ۱۹ شرکت در سطح توانمندی ۳ ستاره، ۱۶ شرکت در سطح توانمندی ۲ ستاره، ۱۹ شرکت در سطح توانمندی تک ستاره (در مجموع ۵۴ شرکت در سطح توانمندی) و همچنین ۲۰ شرکت موفق به دریافت لوح تعهد شدند. »در اختتامیه چهارمین دوره این جایزه شرکت‌ها با ۳ مدل بنگاه‌ها، هلدینگ‌ها و شرکت‌های کوچک فناور و دانش‌بنیان ارزیابی و رتبه آنها در این جایزه اعلام شد. گفتنی است، جایزه ملی مدیریت فناوری ایران با هدف ارتقای دانش مدیریت فناوری و نهادینه ساختن الگوهای موفق توسعه فناوری هر سال به همت انجمن مدیریت فناوری و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور برگزار می‌شود. این جایزه در سطح ملی است که پس از ارزیابی دقیق شرکت‌ها و سازمان‌های متقاضی براساس مدل ارزیابی تدوین شده در سطوح مختلف به سازمان‌های حائز شرایط اعطا خواهد شد.
منبع: صمت
