اتاق خبر - در ادامه این یادداشت که در شماره چهارشنبه 12 خرداد منتشر شده است، می خوانیم: چه قیمت نفت در کمتر از پنج ماه از سطح ٢٣ دلار در هر بشکه به بالاتر از ٤٩ دلار برگشته است.
«بدون فریز». «بی‌دخالت اوپک». اگر ایران از تحریم خارج شده تولید نفتش را تا حدود ٣ میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه در روز بالا برده، آتش‌سوزی‌های کانادا، اعتصاب‌‌های کویت، مشکلات داخلی نیجریه، جنگ داخلی در لیبی و کاهش تولیدات شیل امریکا قیمت نفت را بالا کشیده است. در چنین شرایطی است که اجلاس وین درباره تعیین سقف تولید و احیانا سهمیه‌بندی تولید نفت سکوت خواهد کرد تا تولید ٣٢ میلیون و ٤٤٠ هزار بشکه‌ای اعضا در ماه آوریل ادامه یابد. زیر پوست اوپک اما خبرهای دیگری است.
١- انتخاب دبیرکل اوپک از چالش‌ها جدی اجلاس ١٦٩ است. «سالم البدری» لیبیایی، دبیرکلی که از سال ٢٠٠٧ تا پایان سال ٢٠١٥ به‌دلیل اختلاف بزرگ‌ترهای اوپک این صندلی را حفظ کرد، و در شش ماهه ٢٠١٦ نیز به عنوان سرپرست بر آن تکیه زد، فردا بالاخره از این مسند بلند خواهد شد. رقابت بر سر جانشین‌اش اما، پیچیده شده است. ایران، عربستان و عراق، هر کدام برای حفظ فشار بر دیگری کاندیدای دبیرکلی خود را حفظ کرده‌اند. کاندیدای ایران، غلامحسین نوذری، وزیر اسبق نفت، کاندیدای عربستان مجید المنیف، از نمایندگان این کشور در اوپک و عضو شورای اقتصادی سعودی و کاندیدای عراق، سامر الغضبان، وزیر اسبق نفت این کشور است.
٢- در شرایطی که دولتین ایران و عربستان بر سر برگزاری حج امسال، به عنوان یکی از مهم‌ترین مناسک جمعی سالانه مسلمانان، بالاخره به نتیجه نرسیدند کمترین انتظاری برای تفاهم وزرای نفت‌شان روی کاندیداهای مورد حمایت دو کشور وجود ندارد.
پس نه ایران به نماینده عربستان رای خواهد داد و نه عربستان به نامزد ایران. چون تصمیمات اوپک با اجماع اتخاذ می‌شود پس هر عضو می‌تواند حق وتو داشته باشد. تکلیف کاندیدای عراق هم روشن است. خط قرمز عربستان در حال حاضر عراق است. فعلا این کشور بدون مشکل می‌تواند تولید نفتش را افزایش داده و با ذخایر بسیار نفتش رقیب جدی عربستان شود. بنابراین سعودی‌ها به نماینده عراق رای نخواهند داد. ایران هم از این بازی ناراضی نخواهد بود. عراق رقیب جدی نفتی ایران هم هست.
٣- ونزوئلا، نام «علی رودریگرز» را که سابقه ریاست بر شرکت نفت این کشور را دارد و در دوره‌ای دبیرخانه اوپک را هم اداره کرده، روی میز انتخاب دبیرکل اوپک گذاشته است. برای آنان که پشت پرده‌ها را رصد می‌کنند پنهان نیست که «رودریگرز» بیماری سختی دارد. وانگهی که دوام دولت فعلی «مادورا» نیز معلوم نیست. اوپک دبیرکلی نمی‌خواهد که دولت احتمالی آینده کشورش مخالف او باشد. پس «رودریگرز» هم بسیار کم‌شانس است.
٤- اکوادور و اندونزی هم کاندیدای دبیرکلی معرفی کرده‌اند. تکلیف اکوادور که روشن است. کشوری با ذخایری کوچک و تولید تنها ٥٤٧ هزار بشکه در روز. در شرایط امروز، مصلحت نیست دبیرکل اوپک از کشوری سبک‌وزن در تولید نفت آمده باشد. سعودی‌ها هم بعید است با دولت اکوادور صاف باشند. معرفی نامزد اندونزی اما، نکته‌ها دارد.
اینکه وزیر نفت این کشور را عربستان سعودی به عنوان نامزد دبیرکلی اوپک معرفی کرده باشد شائبه‌برانگیز شده است. بسیاری در اوپک شک کرده‌اند که مبادا بین سعودی‌ها و وزیر اندونزی پشت پرده‌ای شکل گرفته که عربستان نامزد آن کشور را معرفی کرده است. بنابراین ایران و کشورهای همسویش به کاندیدای اندونزی رای نخواهند داد. وانگهی که واردات نفت اندونزی بر تولیدش پیشی دارد. پس، بعید نخواهد بود اگر گاهی این کشور منافع مصرف‌کنندگان را بر تولیدکنندگان ترجیح دهد!
٥- «محمد بارکیندو»ی نیجریایی، به نظرم جدی‌ترین گزینه مورد حمایت ایران برای دبیرکلی اوپک است. «بارکیندو» نماینده کشورش در اوپک بوده و تجربه اداره دبیرخانه اوپک به عنوان سرپرست را دارد. نیجریه کشور نفت‌خیز بزرگی است و با اعراب اوپک هم رابطه مشوشی ندارد. از سویی دیگر ایران می‌خواهد محبت این کشور را در کنار کشیدن نماینده‌اش از رقابت دبیرکلی سازمان کشورهای صادرکننده گاز، جبران کند. نیجریه عقب نمی‌کشید کار «محمدحسین عادلی» برای نشستن روی صندلی دبیرکلی GECF به‌شدت دشوار می‌شد.
مطلع‌ام که رایزنی‌‌های بزرگی برای انتخاب «محمد بارکیندو» آغاز شده است. او می‌تواند گزینه‌ای باشد که سعودی‌ها هم با آن مخالفت نکنند. چه هر دبیرکلی انتخاب شود ناچار است شرایط بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک را رعایت کند. اگر بارکیندو اننخاب شود به معنی آن است که مهره ایران هم پس از سال‌ها عزلت‌نشینی در تحریم، در شطرنج اوپک بازی کرده است. «بازی موثر.»
٦- امروز بیژن زنگنه وارد وین می‌شود. برای نخستین‌بار اما به هتل اینترکنتیننتال نخواهد رفت.
او به هتل نوساز و مدرنی در نزدیکی سازمان ملل می‌آید. هتلی که گفته می‌شود سرمایه‌گذارانش می‌خواهند در ایران هتلی پنج ستاره بسازند. سوژه اوپک ١٦٩، «خالد الفلیح» وزیر تازه انرژی عربستان است و سوژه خاص‌تر نحوه برخورد «زنگنه و الفلیح». هر حرکت این دو از امروز در دید لنزهای عکاسان و کنجکاوی خبرنگاران است. تنش در روابط تیره ریاض- تهران به اوج رسیده است. در سایه تیرگی، هر حرکتی معنایی می‌یابد. خواسته یا ناخواسته.
٧- کشور کوچک گابن مدت‌هاست می‌خواهد به عضویت اوپک درآید. گویا این درخواست مورد حمایت متحدان عربستان هم قرار دارد. ایران اما بهتر است که فعلا با این عضویت موافقت نکند.
چرا که در صورت عضویت گابن، همین کشور کوچک می‌تواند مانع برخی تصمیم‌سازی‌ها در اوپک باشد که مورد حمایت ایران است. نگفته واضح است که این کشور کوچک از نظر تولید نفت بیشتر به عربستان سوق پیدا خواهد کرد تا ایران! پس در این شرایط سخت، عقل حکم نمی‌کند که ایران از عضویت گابن حمایت کند. گو اینکه زنگنه نباید جدا از تصمیم جمعی بنشیند و طوری رفتار کند که در کنج قرار گیرد. هوای وین دیروز بارانی بود. امروز اما...
*گروه اطلاع رسانی
94110
