اتاق خبر:ترکیب و ساختار جمعیتی در مناطق روستایی و شهری و موضوعاتی چون مهاجرت از مسائلی است که برای تصمیم سازان کلان و منطقه ای حساسیت خاص دارد چرا که نیروی انسانی متناسب با امکانات و ظرفیت ها، پایه برنامه ریزی و پیشبرد اهداف توسعه ای است و هر عامل مزاحم در این بخش به طور مستقیم در راهبرد های توسعه ای و تضمین موفقیت اقدامات هدفگذاری شده تاثیر دارد.
پدیده مهاجرت از روستاها به شهر و از شهرهای کوچک به کلانشهرها با هر علت و انگیزه ای که باشد، می تواند پیامدهای جانبی در حوزه اجتماعی و اقتصادی داشته و دامن زننده به تهدید ها و آسیب ها باشد و نیاز دارد که با مطالعات موثر در ایجاد فرصت های شغلی و تولید مناطق روستایی و تقویت زیرساخت های رفاهی و معیشتی، ماندگاری در کانون های جمعیتی روستایی تقویت شده و تمایل به مهاجرت کاهش یابد.
پدیده مهاجرت با خود دایره ای از مشاغل کاذب، آسیب های اجتماعی، حاشیه نشینی، معضلات فرهنگی و رفتاری و صدها تهدید دیگر را دارد که غفلت از این مهم نه تنها موجب خالی شدن مناطق روستایی از نیروهای کار و مولد می شود بلکه ، حجم وسیعی از مشکلات را در مدیریت شهرها ایجاد می کند و در روابط و مناسبات لایه های اجتماعی ایجاد خلل خواهد کرد. 
به گفته صاحب نظران اجتماعی،مهاجرت یکی از چهار عامل اصلی تغییر و تحول جمعیت است و به دلیل ماهیت خود می تواند علاوه بر تغییرات درازمدت و طولانی، آثاری سریع و کوتاه مدت نیز در تعداد و ساختار جمعیت و امور اجرایی و برنامه ای ایجاد کند.
رئیس مجمع نمایندگان استان مرکزی گفت: خشکسالی های اخیر و کم توجهی به باروری ظرفیت های روستایی سبب شده که آهنگ مهاجرت روستاییان به شهرهای استان تند شود و ادامه این روند نگران کننده است.
سید محمد حسینی افزود: توجه به بازسازی روستاها و نیازهای به حق روستاییان، پدیده مهاجرت معکوس و توسعه این مناطق را همراه دارد.
وی اظهار کرد: بهسازی روستاها برای تمرکز و حفظ جمعیت موجود در این مناطق، از اولویت های توسعه و آبادانی روستایی و افزایش اشتغالزایی این مناطق است و باید مورد توجه ویژه مسئولان قرارگیرد و شرایطی را فراهم کنند که جمعیت انگیزه کافی برای حضور در مناطق روستایی داشته باشند و با مشوق ها و حمایت لازم ظرفیت های بالقوه این مناطق را به فعلیت برسانند.
وی ادامه داد: نواقص موجود در اجرای طرح هادی در روستاهای استان مرکزی، عاملی است که به مشکلات روستانشینان دامن زده و بازنگری و می طلبد این مهم در نگاه تیزبین مسئولان برجسته شود و با اجرای صحیح طرح هادی، بخش مهمی از خواسته های به حق مردم روستاها جامعه عمل بپوشد.
وی گفت: ماندگاری جمعیت در روستاها با ارتقای درک نسل جوان روستایی در اثرگذاری بر توسعه محل سکونت و سوق دادن تسهیلات و امکانات به روستاها، بستر سازی اشتغال از طریق کسب و کارهای زود بازده غیرکشاورزی، بالا بردن تسهیلات آموزشی و امنیت روستاها از طریق کاهش اختلافات محلی، ارایه تسهیلات بیشتر برای روستاییان برای فعال کردن زمین های بایر، حل دغدغه کمبود آب امکان پذیر است.
نماینده مردم تفرش، فراهان و آشتیان در مجلس شورای اسلامی گفت: چالش های درآمد و معیشت زنگ خطری در مناطق روستایی استان مرکزی است که اگر برای آن فکر اساسی نشود در آینده نه چندان دور با تخلیه طیف بزرگی از روستاها و خالی شدن این بخش مولد روستایی مواجه می شویم.
وی توضیح داد: رکود بخش تولید و اقتصادی و نداشتن شغل پایدار در روستاهای استان مرکزی باعث شده تا مشکلات بیکاری تشدید و برحجم آمارآسیب های اجتماعی افزوده شود.
وی گفت: تکیه بر آمایش سرزمین و بردن کانون های مولد اقتصادی به مناطق جغرافیایی برخوردار روستایی راه مهار این مشکل و برون رفت از آن است.
حسینی بیان کرد: روحیه مصرف گرا بزرگ ترین آسیب را به روستاییان به عنوان جمعیت مولد وارد می کند و نیاز است که در این خصوص چاره اساسی شود.
نماینده مردم تفرش، فراهان و آشتیان در مجلس شورای اسلامی گفت: دیدگاه و سیاست اشتباه گذشته این بود که با بردن امکانات به روستا نظیر آب، برق، گاز، تلفن و اینترنت روستایی در روستا ماندگار می شود اما به صرف داشتن امکانات و فراهم نشدن شغل پایدار پدیده مهاجرت نه تنها کند نشدبلکه روند شتابان تری پیدا کرده است.
حسینی افزود: امروز با توجه به ابلاغ سیاست مقام معظم رهبری و پدیده معکوس مهاجرت از شهر به روستا می بایست شرایطی فراهم شود تا نه تنها جوانان از روستا به شهر مهاجرت نکنند بلکه از مهاجرت افرادی که هنوز در روستاها سکونت دارند، جلوگیری شود.
به گزارش ایرنا، مدیرکل دفتر روستایی و عشایر استانداری مرکزی گفت: از مجموع 1650 روستای استان مرکزی ،حدود 300 روستا خالی از سکنه است .
سیامک سلیمانی افزود: 368 هزار نفر از جمعیت یک میلیون و 440 هزار نفری این استان را روستاییان شامل می شوند.
وی افزود: خالی از سکنه شدن 300 روستای استان در سه دهه اخیر رخ داده و این مساله لزوم مطالعات عمیق در این خصوص را دو چندان کرده است.
وی اظهار کرد: در سال های گذشته با ایجاد دهیاری های و تزریق اعتبارات به روستاها و اعمال سیاست های حمایت فرایند تخلیه و مهاجرت روستا متوقف شده است.
سلیمانی وضیح داد: آمارهای سرشماری نفوس و مسکن در مهر و آبان امسال نشان می دهد که پدیده مهاجرت در بخش قابل تاملی از روستاهای استان اتفاق نیفتاده بلکه روستاها به شهر تبدیل شده اند و نمونه این تبدیل سنجان، آوه، فرمهین، خنداب، میلاجرد، شهباز، بازنه و هفته را شامل می شود.
وی، سهم روستا نشینی در استان مرکزی را 26،1 درصد عنوان کرد و افزود: در حال حاضر در1350روستای استان مرکزی 368 هزار نفر ساکن هستند.
مدیرکل دفتر روستایی و عشایر استانداری مرکزی گفت: در ماده 123 برنامه پنجم توسعه، ملاک توزیع اعتباراز محل ارزش افزوده شمار جمعیت است و با تعیین تکلیف در روستاها، مدیریت روستایی به دهیاران سپرده شده است.
سلیمانی افزود: دهیاری ها به علت تکیه بر شرایط بومی منطقه عملکرد خوبی از خود ارایه داده اند و موفق شدند بسیاری از طرح های بلاتکلیف روستایی را به سرانجام برسانند.
وی گفت: دهیاری ها علاوه بر فعالیت عمرانی و اقتصادی در حوزه ای فرهنگی و اجتماعی کارنامه درخشانی از خود داشته اند که در صورت ادامه این روند مهاجرت معکوس از شهر به روستا به زودی محقق می شود.
به گزارش ایرنا، نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: شیب مهاجرت از روستا به شهر روند صعودی پیدا کرده است که دلایل متعدد و قابل بررسی در دل این پدیده اجتماعی نهفته است.
حجت الاسلام علیرضا سلیمی افزود: در دهه های قبل، 40 تا 45 درصد از جمعیت استان مرکزی روستا نشین بودند که این آمار به طور تقریبی به نصف رسیده است.
وی اظهار کرد: افزایش پدیده نامیمون مهاجرت، تعمیق مخاطرات اجتماعی و اقتصادی را در پی دارد.
نماینده مردم محلات و دلیجان در خانه ملت، عمده دلیل مهاجرت روستانشینان به شهر را گسترش پدیده خشکسالی و بحران آب عنوان کرد و گفت: توجه نکردن به کانون های جمعیت روستاها در توزیع اعتبار یکی دیگر از دلایل مهاجرت است.
سلیمی توضیح داد: جبران عقب ماندگی در روستاها با اعتبارهای قطره چکانی میسر نیست و باید بنیان های مولد و کارساز در این مناطق متحول شود تا جمعیت ماندگاری پیدا کند.
نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی گفت: با وضعیت کنونی کانون های جمعتی روستا به شدت در معرض آسیب هستند و نیاز است برنامه و اقدام عاجل به منظور پیشگیری از تخلیه روستاها جامه عمل بپوشد.
مدیر گروه دانشگاه آشتیان نیز معتقد است: کوچ از محل کمتر برخوردار به حوزه های جمعیتی بزرگتر بیشتر با انگیره بهبود وضعیت معیشتی و بهره مندی از امکانات رخ می دهد.
حسین اسدی افزود: اگر امروز با پدیده مهاجرت به شکل فزاینده مواجه هستیم علت آن فاصله چند فرسخی برخورداری شهرها و محرومیت بافت روستاها است.
وی توضیح داد: فناوری ارتباطات موجب شده که مردم اطلاعات فزاینده ای از سطح رفاه و معیشت داشته باشند و در سایه تبلیغات پر زرق و برق جذب آن شوند غافل از اینکه امکانات شهرهای ما پاسخگوی سیل جمعیت مهاجر نیست و زیرساخت های شغلی و زندگی نیز برای آن ها فراهم نشده و طبف وسیعی از افرادی که درگیر این مهاجرت ها می شوند قربانی بوده و از هر دو جنبه زیستی در روستا و شهر باز می مانند و آسیب می بینند.
به گزارش ایرنا، وی گفت: اکنون روستاهای ما نسبت به امکانات شهر محروم هستند و فقدان امکانات رفاهی و معیشتی به ویژه اشتغال باعث شده تا اهالی روستا و به خصوص جوانان علاقه ای برای ماندن در روستا نداشته باشند و با سرمایه اندک راهی شهر شوند و به علت بالا بودن هزینه ها مجبورند که در حاشیه شهرها اسکان پیدا می کنند و به انواع آسیب های اجتماعی دامن زده می شود.
این استاد دانشگاه گفت: مجموعه مدیریت کشور باید راهکارهای علمی را برای رفع معضلات این بخش مد نظر قرار دهد و هر چه سریعتر برای ساماندهی مهاجرت ها چاره ای عملی شود.
اسدی افزود: نداشتن برنامه ریزی مدون و کم توجهی در سال هایی که سازمان برنامه و بودجه تعطیل شد به مسائل روستایی دامن زد و اینک باید با مشارکت فعالانه محققان و دانش پژوهان و بهره گیری از ظرفیت احیا شده برنامه ریزی در جهت ساماندهی این معضلات اقدام شایسته کرد.
استان مرکزی با 12 شهرستان و 29 هزار کیلومتر وسعت در قلب ایران قرار گرفته است.
منبع: ایرنا
