بررسی و تحلیل آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که ایران در ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۱ به عنوان دومین تولیدکننده پسته بزرگ دنیا پسته خندان خود را به دستکم ۵۷ کشور جهان صادر کرده است.
افکار- طی ۱۰ ماهه امسال به طور دقیق ۸۵ میلیون و ۴۶۴ هزار و ۳۳۲ کیلوگرم انواع پسته خندان در داخل پوسته تازه یا خشک به ارزش ۶۹۹ میلیون و ۷۹۴ هزار و ۵۸۵ دلار از کشور صادر شد. پسته خندان از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب سهمی معادل ۰.۱۵ و ۲.۶۳ درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور را در مدت زمان یادشده به خود اختصاص داد.
همچنین وزن پسته صادراتی در این مدت نسبت به مدت مشابه در سال قبل ۵.۷ درصد کاهش اما ارزش صادرات ۵.۹۷ درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر ارزش متوسط هر کیلو پسته خندان صادراتی نیز طی ۱۰ ماهه امسال حدود ۸.۲ دلار بوده است. پسته خندان در همین مدت هفتمین کالای عمده صادراتی کشور بود که در مدت زمان مشابه در سال قبل هم همین رده را به خود اختصاص داده بود. در واقع پسته خندان بعد از شش محصول وابسته به نفت و پتروشیمی نخستین کالای صادراتی کاملا غیرنفتی کشور محسوب می‌شود. طی ۱۰ ماهه امسال ارزش صادرات پسته خندان حتی از ارزش صادرات سیمان، سنگ‌آهن و فلزات گرانبها نیز بیشتر بوده است.
با توجه به این‌که بخش عمده‌ای از پسته خندان کشور به مناطق تجاری مانند امارات و هنگ‌کنگ صادر و از این مناطق مجددا به کشورهای دیگر صادر می‌شود، می‌توان حدس زد که تعداد بازارهای صادراتی پسته خندان ایران بسیار بیشتر از تعداد ذکر شده در آمار گمرک است.
طیف گسترده‌ای از کشورهای پنج قاره خریدار مستقیم پسته خندان ایران هستند، هرچند نسبت صادرات پسته به هر یک از این کشورها با یکدیگر متفاوت است. در آسیا هنگ‌کنگ با بیش از ۳۴ هزار تن، در اروپا روسیه با بیش از ۹ هزار تن، در آفریقا مصر با بیش از ۴۰۳ تن، در قاره آمریکا کانادا با بیش از ۲۴۸ تن و در قاره اقیانوسیه استرالیا با بیش از ۱۱۰ تن بزرگترین بازارهای صادرات مستقیم پسته خندان ایران در ۱۰ ماهه ۱۳۹۱ بودند.
اما بد نیست بدانیم که بیش از ۶۵ درصد از کل پسته خندان صادراتی ایران طی مدت زمان یادشده به مقصد تنها سه بازار هنگ‌کنگ، امارات و روسیه ارسال شد. مجموع صادرات وزنی پسته به این سه بازار بالغ بر ۵۵.۷ هزار تن شد. اگر آلمان را هم به سه بازار فوق اضافه کنیم سهم این چهار بازار از کل صادرات پسته خندان کشور به حدود ۷۰ درصد می‌رسد.
همچنین حجم صادرات پسته خندان ایران به ۱۳ کشور دنیا بالای ۱۰۰۰ تن بوده که سهم این ۱۳ کشور از کل صادرات پسته کشور در ۱۰ ماهه امسال به بیش از ۹۰ درصد رسید.
۱۳ بازار بزرگ پسته خندان صادراتی ایران در ۱۰ ماهه سال جاری به ترتیب وزنی هنگ‌کنگ، امارات، روسیه، آلمان، عراق، ویتنام، قزاقستان، پاکستان، هند، لبنان، افغانستان، بلژیک و ترکیه بودند.
ضمن این‌که نام دستکم ۱۸ کشور اروپایی در بین خریداران مستقیم پسته ایرانی مشاهده می‌شود. حداقل ۲۹ کشور آسیایی هم در بین خریداران مستقیم پسته ایرانی قرار دارند.
نکته جالب اینجاست که به غیر از پسته خندان ایران حجم زیادی نیز در زمینه پسته ناخندان صادرات دارد که وزن و ارزش صادرات این کالا نیز در ۱۰ ماهه امسال به ترتیب به ۱۶ هزار تن و ۱۱۵.۳ میلیون دلار رسید. صادرات مغز پسته نیز در همین مدت به رقم قابل توجه ۱۴۹ میلیون دلار رسید.
