اخيرا رئيس جمهوري از عدم بازگشت 20 ميليارد يورو ارز صادراتي به کشور خبر داده تا تلويحا تجار به مقصر اصلي آشفتگي بازار ارز تبديل شوند. اين روند چه تاثيري بر فرآيند بازار مي‌گذارد؟

حتي اگر اين اتفاق رخ داده باشد، نمي‌توان صادرکنندگان را تنها مقصر برهم‌ريختگي بازار ارز دانست. ما امروز با تحريم‌هايي مواجه هستيم که اقتصاد را نشانه گرفته و نمي‌توان انتظار شرايط متعادلي داشت. در دولت سازندگي هم تحريم‌هايي بر اقتصاد ايران مستولي شده بود که دولت وقت با تمهيدات نو توانست فشار تحريم‌ها را به حداقل برساند. يعني کالا در مقابل کالا صادر مي‌شد و تهاتر صورت مي‌گرفت. اکنون نيز تبادل کالا به کالا مي‌تواند راه نجاتي از گراني‌ها و کمبود کالا باشد. اگر دولت دوازدهم نيز روال دولت سازندگي را پيش مي‌گرفت، مشکلات کنوني پيش نمي‌آمد. در اين صورت اصلا ارزي به دست صادرکننده نمي‌رسيد که متهم به فروش آن در بازار آزاد شوند. دولت به‌جاي اتهام‌زني بهتر است که قوانين خود را اصلاح کند و بنا به شرايط تحريمي بخشنامه‌ها را تغيير مي‌داد. وقتي گفته مي‌شود 20 ميليارد يورو ارز وارد کشور نشده، بايد توضيح داده شود که صادرکنندگان از چه طريقي مي‌توانند ارز خود را وارد کشور کنند؟ وقتي واسطي براي انتقال ارز وجود ندارد و صادرکنندگان با محدوديت زماني مواجه هستند طبيعتا بسياري از آنها دست از فعاليت مي‌کشند.

البته بيشتر گلايه صادرکنندگان در چند روز اخير استفاده از لفظ «خائن» بود. چنين ادبياتي ممکن است فعاليت صادرکنندگان را تحت تاثير قرار دهد؟

طبيعتا خائن خطاب‌کردن تجار بازار ارز را به آرامش نمي‌رساند. البته فعالان اقتصادي هم اعتنايي به اين صحبت‌ها ندارند و بيشتر در انديشه بهبود تجارت خود هستند. با اين حال چنين واژه‌هايي سنگين هستند و ممکن است مسير تجار را به حاشيه براند و آنها را در مقابل دولت قرار دهد. زماني که کشور نيازمند دلارهايي است که از طريق آن دارو و مواد غذايي وارد شود بايد تعامل بهتري بين دولت و بخش خصوصي شکل بگيرد و حداقل از جملات بهتري استفاده شود.

تحليل شما از آينده بازار ارز چيست؟ آيا مي‌توان براي آن نقطه آرامشي در نظر گرفت؟

حدود 42 سال از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌گذرد که در اين مدت اقتصاد ايران بيش از 30 سال دچار تحريم‌هاي خارجي به انواع و انحاي مختلف بود. دولتمردان ما بايد در اين سال‌ها تجربه روي تجربه مي‌گذاشتند تا امروز به اين وضع دچار نشوند. دونالد ترامپ از زماني که در انتخابات رياست جمهوري آمريکا شرکت کرد مواضع ضدايراني خود را به نمايش گذاشت. از همان زمان دولت ما بايد روزي که او وارد کاخ سفيد مي‌شود را پيش‌بيني مي‌کرد. اما چنين اتفاقي صورت نگرفت و حتي پس از آن هم ما فرصت‌ها را از دست داديم. با شعار که نمي‌توان اقتصاد را پيش برد. وقتي دولتي از خوداتکايي سخن مي‌گويد بايد ابتدا نگاهي به صندوق ذخاير ارزي خود بيندازد و هزينه و درآمد کشور را روي ترازو بگذارد. به‌عنوان مثال کشوري که زمين کشاورزي ندارد، نمي‌تواند از خودکفايي در صنعت غذايي سخن بگويد. البته خوشبختانه ايران داراي منابعي غني است، اما اين منابع به‌درستي مديريت مي‌شوند؟ دولت ما فقط براي اينکه ابراز قدرت کند، از همه کشورها روي‌ گرداند تا نشان دهد که تحريم‌ها هيچ اثري ندارند. اما واقعا تحريم‌ها بي‌اثر است؟ موضوعي که مربوط به امروز و ديروز نيست و همواره اين اشتباهات تکرار مي‌شود. دولت به‌جاي اينکه روي هزينه‌کرد هر يک دلار برنامه بريزد، آن را به حراج مي‌گذارد و براي واردات اقلامي نظير غذاي حيوانات خانگي، عصا، سنگ‌پا و ... ارز دولتي تخصيص مي‌دهد. اين در حالي است که همان کشور آمريکا از دوره پيشين تحريم‌ها درس گرفته و فشارهاي ظالمانه خود عليه ايران را به حداکثر مي‌رساند. ايران اگر راه واسطي براي دورزدن تحريم‌ها در دوره‌هاي پيشين داشت، الان اين راه‌هاي ميان‌بر را هم از دست داده است. چراکه دشمنان ايران از تجربيات پيشين خود درس گرفته‌اند، اما ما همچنان سعي داريم با شعار و دستور اقتصاد را پيش ببريم. ما قصد نداريم که تمامي صادرکنندگان را تبرئه کنيم، قطعا در اين راه سوءاستفاده‌هايي صورت مي‌گيرد، اما اين اقدامات هم ريشه در مديريت نادرست منابع ارزي دارد. اما اکثر صادرکنندگان رسمي فعالاني زحمت‌کش هستند که مي‌توانند خود راهي براي نجات از تحريم‌ها باشند.

اکنون به نظر مي‌رسد اصلي‌ترين برنامه دولت در حوزه بين‌الملل منوط به انتخابات آمريکاست. آيا با اين چشم‌انداز مي‌توان به توسعه اقتصادي دست يافت؟

دولت نبايد تمام تخم‌مرغ‌هاي خود را در سبد انتخابات آمريکا بگذارد. تضميني وجود ندارد که در پايان اين انتظار دموکرات‌ها وارد کاخ سفيد شوند و مهم‌تر از آن تضميني هم وجود ندارد که پس از ورود دموکرات‌ها به کاخ سفيد تمام تحريم‌ها عليه ايران لغو شود. ما بايد گفت‌وگو و مذاکره را در اولويت ديپلماسي خود قرار دهيم؛ آنگاه حتي با پيروزي جمهوري‌خواهان هم مي‌توان راهي براي کاهش فشار تحريم‌ها پيدا کرد.