درحالیکه وزارت خارجه هرگونه خبر درباره مذاکره با آمریکا را رد کرده و سیگنالهای متناقضی نیز از تهران درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات شنیده میشود، فریدون مجلسی در گفتوگو با اکوایران گفت: ایران بیش از آنکه به دوستی با آمریکا نیاز داشته باشد، باید خصومت دیرینه را کنار بگذارد. دشمنی با آمریکا نهتنها کمکی به منافع ملی نکرده، بلکه ایران را از مسیر توسعه و تعامل جهانی دور کرده است.
پس از جنگ 12 روزه علیه کشور و فعال شدن مکانیسم ماشه، روابط ایران با ایالات متحده در شرایط حساسی به سر میبرد؛ جایی که نه پیشرفتی حاصل میشود و نه امیدی به از سرگیری گفتوگوها.
در چنین شرایطی در داخل کشور نیز سیگنالهای متناقض بسیاری شنیده میشود. علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی امروز در جمع خبرنگاران گفت: ما همیشه دنبال لغو تحریم هستیم اما پیام جدیدی داده نشده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه بهتازگی اعلام کرد که در حال حاضر هیچ برنامهای برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد. او تاکید کرد که هرگونه گفتوگو منوط به تغییر رفتار واشنگتن و رعایت اصل احترام متقابل است. او همچنین اشاره کرد که ایران پیش از هر اقدامی باید مشکلات خود را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی برطرف کند تا زمینهای برای بازسازی اعتماد متقابل در عرصه بینالمللی فراهم شود.
این در حالی است که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در 11 آبان از دریافت پیامهایی برای گفتوگو خبر داد. همچنین بعد از سفر مجید تختروانچی، معاون سیاسی وزیر به عمان، گمانهزنیهایی مبنی بر از سرگیری مذاکرات با میانجیگری عمان مطرح شد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه اما در نشست خبری خود در 12 آبان تاکید کرد فعلاً برنامهای برای آغاز مذاکره با آمریکا وجود نداردو پیامی از جانب طرف آمریکایی در جریان سفر تختروانچی به عمان به ما منتقل نشده است.
مجموعه این صحبتها و مواضع سیاستمداران نشان میدهد که پرونده هستهای ایران و مذاکره با آمریکا کماکان مورد بحث است. باید دید سرانجام رابطه پرتنش جمهوری اسلامی ایران با غرب چه میشود و آیا میز مذاکره بار دیگر احیا خواهد شد؟
مجلسی: ایران بیش از دوستی، نیازمند رفع دشمنی با آمریکا است
در همین خصوص فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر روابط بینالملل در گفتوگو با اکوایران با اشاره به شرایط کنونی کشور تأکید کرد: پیش از آنکه درباره ضرورت مذاکره سخن بگوییم، باید مشخص شود چه کسی نیازمند مذاکره است؛ آیا آمریکا به مذاکره با ایران نیاز دارد یا ایران به مذاکره با آمریکا؟
او با اشاره به مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور گفت: اگر ما دچار تورم، بیکاری، فقر و التهاب شدهایم، باید بپرسیم آیا این گرفتاریها ناشی از سیاستهای ما است یا از خصومتی که با آمریکا ادامه دادهایم؟
مجلسی افزود: کسی که نیازمند است باید برای رفع مشکلات گام بردارد. مشکل ایران امروز، خصومت بیربطی است که با آمریکا ادامه دارد؛ خصومتی که ریشه آن به روایتهای تاریخی نادرست و توجیهناپذیر بازمیگردد.
این دیپلمات پیشین با انتقاد از تکیه مکرر بر واقعه ۲۸ مرداد به عنوان دلیل دشمنی با آمریکا ادامه داد: تغییر دولت در ۷۰ سال پیش مسئلهای تاریخی بود که نباید مبنای خصومت دائمی قرار گیرد. در همان زمان، شخصیتهایی مانند آیتالله کاشانی از بازگشت شاه استقبال کردند و ایران بعدها با تشکیل کنسرسیوم نفت از بنبست خارج شد. ربط دادن آن واقعه به دشمنی امروز با آمریکا، بیاساس است.
او ادامه داد: دشمنی کنونی با آمریکا بیش از آنکه ریشه در واقعیتهای تاریخی داشته باشد، ناشی از گرایشهای ایدئولوژیک و منافع گروهی است. این خصومت دیگر توجیهپذیر نیست و مردم نیز خسته شدهاند.
عادیسازی روابط، نه وابستگی
مجلسی تصریح کرد: ما نیازی به دوستی با آمریکا نداریم؛ اما بیش از آن، نیازی به دشمنی با آمریکا نیز نداریم. خصومت با آمریکا باید رفع شود؛ زیرا ادامه آن جز تشدید انزوا و عقبماندگی، دستاوردی ندارد. ایران باید به جای شعارهای ایدئولوژیک به دنبال عادیسازی روابط خود با جهان باشد تا بتواند مانند کشورهایی چون ترکیه، مالزی، کرهجنوبی و ویتنام در مسیر توسعه و تعامل اقتصادی گام بردارد.
به گفته او، ایران اکنون در موقعیتی نیست که بتواند از طریق جنگ یا تقابل مشکلاتش را حل کند. ما تنها یک درصد جمعیت و کمتر از یک درصد ظرفیت اقتصادی جهان را در اختیار داریم. ادامه تنش نهتنها سودی ندارد بلکه هزینههای سنگینی بر کشور تحمیل میکند.
مجلسی در بخش دیگری از سخنانش به سیاست تقویت روابط با شرق اشاره کرد و گفت: روابط ایران با روسیه و چین باید بر مبنای منافع متقابل باشد، نه وابستگی. چین امروز یک قدرت اقتصادی مستقل است که نیازی به اتحاد با هیچ کشور دیگری ندارد. اگر ایران بخواهد به چنین قدرتهایی بپیوندد، این پیوستن از جنس شراکت برابر نخواهد بود، بلکه بیشتر شبیه به یک اتحاد پادویی است.
او افزود: چین بزرگترین شریک تجاری ایران است، اما در معادلات اقتصادی جهانی، ایران کوچکترین طرف تجاری چین محسوب میشود. این رابطه متوازن نیست و نباید به آن به چشم یک اتحاد استراتژیک نگریست. روسیه نیز کشوری است گرفتار جنگ اوکراین که در پی جلب حمایت کشورهای ضعیفتر برای منافع خود است.
مجلسی در پایان تاکید کرد: ایران تنها زمانی میتواند در جایگاه شایسته خود در منطقه قرار گیرد که از انزوا خارج شود و سیاست خارجی خود را بر اساس واقعگرایی، تعامل و منافع ملی تنظیم کند. مقایسه امروز ایران با کشورهایی مانند ایتالیا یا فرانسه بیمعناست؛ اما میتوان با اصلاح سیاستها، حداقل به سطح توسعه و تعامل کشورهای منطقه مانند ترکیه یا مالزی نزدیک شد.
او در پایان گرفت: ایران نیازمند دوستی با هیچ کشور خاصی نیست اما بیش از هر چیز، باید از دشمنیهای بیثمر رهایی یابد تا بتواند در جهان پررقابت امروز جایگاه واقعی خود را بازیابد.