اتاق نیوز - سفر حسن روحانی، رییس جمهور کشورمان به روسیه و حضور وی در نشست سران سازمان همکاری شانگهای، اعضای گروه بریکس حاکی از وجود مولفه‌های اقتصادی بسیاری بود که در صحنه جهانی پیش روی ایران قرار دارد .
براین اساس برخلاف برخی اظهارنظرها ایران برای برون رفت از چالش های اقتصادی خود می تواند از گزینه هایی که عضویت در این اتحادیه ها پیش رویش می گذارد استفاده کند. علاوه بر این، رییس‌جمهور کشورمان در حاشیه این اجلاس ملاقات‌هایی سیاسی و اقتصادی با مسئولان ارشد حاضر در این اجلاس داشت.
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل روسیه به بررسی اجلاس شانگهای، اوراسیا و بریکس که اخیرا در روسیه برگزار شد و رییس جمهور کشورمان نیز در آنها شرکت کرد، پرداخت.
وی در رابطه با اجلاس شانگهای گفت: با توجه به اینکه این اجلاس بیشتر سیاسی بود نمی توان انتظار داشت دستاوردهای اقتصادی آن بیشتر از سیاسی باشد. زیرا ایران به دنبال بهبود روابط خود با غرب و اتحادیه اروپا از یک سو و شرق یعنی روسیه، هند، ژاپن و کره جنوبی نیز از سوی دیگر است.
روحانی در‌سفر خود به روسیه در نشست سران سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس و اتحادیه اوراسیا شرکت کرد. نکته قابل توجه در مورد این سازمان ها این است که اعضاء آنها در مجموع با داشتن بیش از ۵۰درصد جمعیت جهان، حدود ۳۰درصد درآمد ناخالص کل جهان را در اختیاردارند. رییس جمهور کشورمان طی سفر به این کشور و در حاشیه این اجلاس ملاقات‌هایی با روسای جمهوری روسیه ، بلاروس و افغانستان و نخست وزیر هندوستان داشت که در این دیدارها، راههای توسعه بیش از پیش همکاریهای دوجانبه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
همچنین در دیدار انجام شده میان روحانی و ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه بر اقدامات انجام شده جهت توسعه مناسبات تهران - مسکو طی دوره فعالیت دولت یازدهم مرور و بر برنامه های آتی برای تقویت روابط دو کشور تاکید شد. علاوه براین دیدار دیگر رییس جمهور کشورمان در حاشیه این اجلاس با نخست وزیر هند بود که در آن موضوع حضور و مشارکت هند در طرحهای توسعه بندر چابهار و عملیاتی کردن پروژه های شرق کشور مورد بررسی قرار گرفت.
بهشتی پور نیز با بیان اینکه سیاست دولت روحانی سیاست موازنه مثبت است به حضور رییس جمهور کشورمان در این اجلاس اشاره و خاطرنشان کرد: دولت یازدهم توانسته است همزمان مناسبات خود را با شرق بهبود بدهد و با غرب نیز وارد مذاکره شده و در صورت توافق تعاملات اقتصادی کشورمان با این کشورها نیز گسترش می یابد. به هرحال اصل موضوع منافع ملی ایران است و متناسب با منافع ملی باید با کشورهای مختلف تعامل داشته باشیم.
"بریکس "نام گروهی است که برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی عضو آن هستند. در ابتدا نام این گروه "بریک" بود اما پس از پیوستن آفریقای جنوبی، به بریکس تغییر نام یافت. بریکس نمایانگر نیمی از جمعیت جهان است و ۲۸٪ قدرت اقتصادی دنیا را در اختیار دارد. در سال ۲۰۱۲ ترکیب‌بندی تولید ناخالص داخلی این گروه، ۱۳٫۶ تریلیون دلار آمریکا است. هو جینتائو، رئیس‌جمهور چین معتقد است که گروه کشورهای عضو بریکس، حامی و ارتقادهندهٔ وضعیت کشورهای در حال رشد و نیرویی برای حفظ صلح جهان هستند.
بهشتی‌پور با اشاره به برگزاری اجلاس بریکس گفت: پنج کشور روسیه، چین، برزیل، آفریقای جنوبی و هند عضو اجلاس بریکس هستند که همگی از اهمیت بالایی در تعاملات اقتصادی برخوردارند. ایران هم در این نشست تلاش کرد تا با نمایندگان این کشورها گفت‌وگوهایی در سطح عالی داشته باشد.
وی ادامه داد: بریکس عمدتا یک پیمان اقتصادی است که به منظور مقابله با سیاست های یک جانبه گرایانه آمریکا ایجاد شده است و این اجلاس محل خوبی برای ایران است تا مناسبات خود را با برزیل، آفریقای جنوبی و هند توسعه ببخشد. در اجلاس شانگهای هم می توانیم با چین و روسیه روابط خود را دنبال کنیم. به طور کلی اجلاس بریکس و شانگهای سفر زمینه ساز دیدار و گفت‌وگوی روسای جمهور و رهبران کشورهای عضو و دست یابی آنها به نتایج مثبت است.
"بنیاد اوراسیا" سازمانی غیر دولتی و غیر انتفاعی است که از سال ۱۹۹۲ در حوزه قفقاز، آسیای میانه، اروپای شرقی و خاورمیانه مشغول به فعالیت است. خدمات این سازمان شامل توانمندسازی اقتصادهای بومی و منطقه‌ای، کمک به تقویت جامعه مدنی و ترویج مشارکت شهروندی برای حل مشکلات پیرامون است. این بنیاد در دو دهه گذشته و بر اساس تجربه‌های موفق پیشین خود، خدمات مختلفی را در حوزه توسعهٔ کسب‌وکارهای خرد و نوپا، توسعهٔ نهادهای مدنی، ترویج و توسعهٔ مشارکت‌های اجتماعی و آموزش شهروندی و دسترسی عادلانه به اطلاعات در بیش از ۱۵ کشور ارائه کرده است.
بهشتی پور همچنین در مورد اجلاس اوراسیا این طور توضیح داد که این اجلاس هنوز شکل گسترده ای نیافته است. در حال حاظر فقط روسیه و قزاقستان عضو اجلاس هستند البته قرار بود اوکراین هم به جمع آنها بپیوندد ولی پس از بوجود آمدن بحران در این کشور عضویتش منتفی شد.البته ارمنستان و قرقیزستان هم به دنبال پیوستن به این اتحادیه هستند، از سوی دیگر ایران درنظر دارد که با اتحادیه اوراسیا نیز مناسباتی داشته باشد ولی هنوز این اتحادیه شکل منسجمی نیافته است که مناسب حضور ایران باشد.
"سازمان همکاری شانگهای" سازمانی میان‌دولتی است که برای همکاریهای چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده است. این سازمان در سال ۲۰۰۱ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان پایه‌گذاری شد. نقش اصلی و تعیین کننده را، در سازمان شانگهای، دو کشور چین و روسیه برعهده دارند. سازمان همکاری شانگهای در حقیقت ترکیب جدید سازمان «شانگهای ۵» است که در سال ۱۹۹۶ تأسیس شده بود، ولی نام آن پس از عضویت ازبکستان به «سازمان همکاری شانگهای» تغییر داده شد.
علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۲۰۰۴ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۲۰۱۲ به عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند.
بهشتی‌پور با اشاره به برگزاری اجلاس شانگهای و بریکس تاکید کرد: هرچند اغلب کشورهای عضو این اجلاس تعارضی با غرب ندارند ولی در عین حال خواهان ایجاد محور مستقلی هستند در برابر صندوق بین المللی پول که آمریکا حاکم بلامنازع آن است و متحدانش در آن حضور پررنگی دارند.
این کارشناس مسائل روسیه ادامه داد: آنها صندوق بین المللی ایجاد کردند که به کشورهای در حال توسعه وام می‌دهد تا زمینه را برای توسعه تجارت جهانی فراهم کنند. به همین دلیل 60میلیارد دلار سرمایه گذاری اولیه صورت گرفته است می تواند رقیبی جدی برای صندوق بین المللی پول باشد و نکته جالب پیوستن انگلیسی ها و آلمانی ها به این روند است.
