اتاق خبر:افزایش رقابت بر سر آب، نیاز به غذا برای جمعیت در حال رشد و افزایش کم آبی در بسیاری از نقاط جهان، برخی از دلایل برای استفاده از شیوه های مدیریتی و پیشگیری از بحران آب و پیامدهای ناشی از آن است.
همچنین پایین بودن میزان بارش ها و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی ها در کشور و فرایند تغییر نوع بارش ها از برف به باران در سال های اخیر، اهمیت تامین آب و محافظت از منابع آبی برای ایران که در زمره کشورهای خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد را دو چندان کرده است.
از همین رو با وجود این محدودیت ها ایجاب می کند تا ضمن توجه بیش از پیش مردم به مباحث اصلاح الگوی مصرف، دولتمردان و متولیان امر نیز با مدیریت صحیح منابع آب هم بدنبال راهکارهای مقابله با این روند باشند و هم در تامین منابع آبی جدید بکوشند.
به تازگی برای حفاظت از منابع آبی موجود و جلوگیری از هدررفت این منابع اصطلاحی زیر عنوان آب مجازی مطرح شده که ارتباط تنگاتنگی با حوزه کشاورزی دارد.
آب مجازی مقدار آبی است که یک کالا و یک فرآورده کشاورزی طی فرآیند تولید، مصرف می کند تا به مرحله تکامل برسد، به طور مثال برای تولید یک کیلوگرم گندم بین یک تا 2 هزار لیتر آب مصرف می شود.
از آنجا که 90 درصد منابع آبی کشور به بخش کشاورزی اختصاص داده شده است، بحث آب مجازی و توجه به مباحث اصلاح الگوی مصرف در این حوزه اهمیت بالایی پیدا می کند، زیرا باید در استفاده از روش های نوین آبیاری دقت بیشتری برای افزایش بازده آبیاری داشت، از این رو ضروری است تا بر بحث مهم جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی نیز تمرکز ویژه ای داشت.
گاه بخشی از محصولات کشاورزی در مرحله برداشت یا به سبب سیستم نگهداری یا حمل و نقل نامناسب کیفیت خود را از دست می دهد و به مواد دور ریختنی تبدیل می شود، درحالی که برای این محصولات مقادیر زیادی آب صرف شده و قرار بود که سود اقتصادی به دنبال داشته باشد، اما به دلیل بی دقتی در برداشت صحیح محصول و بسته بندی نامناسب نه تنها سودی نصیب فعالان این حوزه نمی شود بلکه در شرایط کم آبی بخش زیادی از منابع موجود را هدر می دهد که پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت.
طبق بررسی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب، ارزش اقتصادی آب از دست رفته ناشی از ضایعات کشاورزی، سالیانه سه میلیارد دلار برآورد شده که 24 درصد متوسط کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در سال های 90 تا 93 را شامل می شود.
کارشناس حفاظت و بهره برداری از امور آب شرکت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس تحقیقات میدانی که از میدان میوه و تره بار شهرکرد انجام شده، روزانه یک هزار تن محصول کشاورزی به این میدان وارد می شود که 20 درصد این محصولات از مزرعه تا محل میدان تره بار و 40 درصد از میدان تره بار تا خانه های مردم تبدیل به ضایعات می شود.
سیدهاشم فاطمی با بیان این که برای تامین آب شرب مردم کشور سالانه به 12 میلیارد مترمکعب آب نیاز است، افزود: این درحالی است که برای تولید این40 درصد محصولات کشاورزی 40 میلیارد مترمکعب آب مصرف شده که 14 برابر نیاز آب شرب مصرفی در کشور است.
وی با بیان این که کشور ایران رتبه نخست دور ریز محصولات کشاورزی را در بین کشورهای جهان به خود اختصاص داده است، تصریح کرد: اگر مردم بدانند درحالی که با کمبود شدید منابع آب سطحی و زیرزمینی در کشور مواجه هستیم اما برای تهیه یک نان و یا تولید یک سیب زمینی چه میزان آب مصرف می شود، بی شک نسبت به مصرف درست محصولات کشاورزی و جلوگیری از دور ریز آن دقت بیشتری خواهند داشت.
این کارشناس مسائل آب تاکید کرد: از سوی دیگر کشاورزان و افرادی که در تولید محصولات غذایی مردم فعالیت دارند، باید تمام تلاش خود را در تهیه تولیدات با کیفیت به کار گیرند تا از ضایعات محصولات کشاورزی جلوگیری شود.
فاطمی خاطرنشان کرد: اگر نان با کیفیت تولید شود و میوه فروش با نگهداری صحیح از میوه ها و سبزی ها محصول با کیفیتی به مردم عرضه کند، می توان امیدوار بود که بخش زیادی از آب صرف شده برای تولید این محصولات هدر داده نمی شود.
وی با اشاره به اهمیت آب مجازی و نقش آن در تولید محصولات کشاورزی افزود: امروزه بسیاری از کشورهای جهان به ویژه کشورهایی که با کمبود منابع آبی مواجه هستند به سمت تجارت آب مجازی و واردات محصولات کشاورزی آب بر روی آورده اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به ضایعات 25 تا 30 درصدی محصولات کشاورزی در استان گفت: این ضایعات بیشتر شامل میوه های فصل از جمله انگور، هلو، شلیل، انجیر و صیفی جات است که بخشی از آن در مزرعه و بخش دیگر در مسیر حمل و نقل و تره بار به ضایعات تبدیل می شود.
حمیدرضا دانش افزود: سالانه 180 هزار تن محصولات باغی، 890 هزار تن زراعی و 2 هزار تن سبزیجات در استان تولید می شود که ضایعات حدود 30 درصدی محصولات هم از سود اقتصادی کشاورز می کاهد و هم به هدر رفت بخشی از منابع انرژی می انجامد.
وی نبود صنایع تبدیلی را از مهمترین چالش های بخش کشاورزی در استان دانست و تصریح کرد: با راه اندازی صنایع تبدیلی می توان از ضایع شدن بخش زیادی از محصولات کشاورزی جلوگیری کرد و ارزش اقتصادی این محصولات را افزایش داد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری، راه اندازی بازارچه های محلی را از مهمترین راهکارهای جلوگیری از ضایع شدن محصولات کشاورزی دانست و گفت: هم اکنون تعدادی از این بازارچه ها در شهرستان سامان دایر شده که از طریق این بازارچه ها می توان محصولات تازه تری به مصرف کنندگان عرضه کرد.
دانش همچنین توصیه کرد: مصرف کنندگان به اندازه نیاز میوه و سبزیجات خریداری کنند تا از اسراف و هدر رفت این محصولات جلوگیری شود.
اما چنانچه مسئولان با راهکارهای موثر بتوانند جلوی ضایعات محصولات کشاورزی را بگیرند و مردم نیز با رعایت اصلاح الگوی مصرف و پرهیز از دورریز محصولات آب بر در خصوص صرفه جویی در منابع آبی گام بلندی بردارند، نیازی به وارد کردن محصولات کشاورزی آب بر نخواهیم داشت که تحقق این مهم نیازمند عزم ملی و همکاری همه دستگاه هاست تا حیات نسل های آینده به سبب کم آبی به خطر نیفتد.
کد خبر:
369528
تاریخ انتشار: 17 شهریور 1395 - 06:31
آمارها نشان می دهد ضایعات محصولات کشاورزی بخش زیادی از منابع آبی کشور را هدر می دهد که این موضوع با بحث مهم آب مجازی ارتباط تنگاتنگ دارد.
کلید واژه ها :
