اتاق خبر: جلودارزاده ((مدرسه می‌تواند مروج فرهنگ تعاون و فعالیت به شکل تعاونی باشد.))
سهیلا جلودارزاده را با فعالیتهایش در زمینه زنان، اشتغال و توانمندسازی میشناسیم. او که اکنون نماینده مجلس شورای اسلامی است معتقد است ایجاد حس مشارکت و همکاری و تعامل به عنوان پیش نیازهای توسعه یکی از ضروریات جامعۀ ایرانی است که مدرسه ها می‌توانند با آموزش کودکان در این خصوص بسیار موثر باشند. با او دربارۀ اهمیت تعاونی‌ها در جامعه و ایجاد تعاونی‌های آموزشی به گفتوگو نشستهایم:
- شما در ادامه فعالیتهایتان در مجلس اقدام به تشکیل نهضت کارآفرینی کرده‌اید. دبیرخانه توسعه مدرسه تعاونی همانطور که از نامش پیداست در راستای ترویج گفتمان تعاونی در نظام آموزشی به برگزاری همایش «مدرسه تعاونی، اقتصاد مشارکتی» اقدام کرده است. با توجه به پیشینۀ فعالیتها و با توجه به دغدغهمندی شما در حوزۀ کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی، نقش تعاونی‌ها در تقویت بسترهای کارآفرینی چیست؟
در واقع تعاونی‌ها بستری مطلوب برای کارآفرینی و خوشبختانه یکی از امکانات موجود در جامعه ما هستند که منابع نسبتاً خوبی در اختیار دارند، و قطعاً این منابع با حضور انسان‌های علاقه‌مند و پرتلاش به نهضت کارآفرینی در بخش تعاون تبدیل می‌شود. به‌طور مثال دانش آموختگان بیکار اگر خوب ساماندهی شوند و آموزش ببینند می‌توانند جریانساز باشند. از طرفی با نگاهی آسیب شناسانه به تعاونی‌های شکست‌خورده و بررسی تعاونی‌های موفق می‌توان نتیجه گرفت افراد باتجربه و فعال در امور فرهنگی، به جهت اینکه میزان توسعه‌یافتگی‌شان در کار فرهنگی بیشتر بوده است، در فعالیت تعاونی هم موفقتر بوده‌اند و با تنش کمتر و برنامه‌ریزی بیشتر توانسته‌اند جایگاه خودشان را در زنجیرۀ کارآفرینی کشور پیدا کنند. نمونه راه رشد یک مثال موفق است که با همدلی، همفکری و برنامه‌ریزی توانسته است به هم‌افزایی دست یابد. من تعاونی‌های موفقی در سراسر کشور می‌شناسم که زنان مدیریت بسیاری از آن‌ها را عهده‌دار هستند. در حال حاضر علت مشکلات تعاونی‌های تولیدی هم به وضعیت بازار و رکود برمی‌گردد. البته تعاونی‌های فرهنگی هم با مشکل رکود مواجه هستند؛ به هر حال وقتی سبد خانوار از مایحتاج اساسی و خوراک خالی است به تبع محصولات فرهنگی هم جایی در این سبد نخواهد داشت، اما ما به ایجاد رونق در جامعه امیدواریم و قطعا در زمینۀ توسعه تعاونی های آموزشی همایش «مدرسه تعاونی، اقتصاد مشارکتی» می تواند تأثیرگذار باشد و موجب توجه بیشتر جامعه به این بحث و اهمیت آن شود. همایش فرصتی برای توجه عموم به این موضوع را فراهم می کند.
- تعاونی در قدرت یابی زنان چه نقشی دارد؟
زمانی که در یک تعاونی افراد کنار هم جمع می‌شوند و سرمایه‌هایشان را به اشتراک می‌گذارند قوت قلب می‌گیرند و همین عامل حرکت بهتر و بیشتر آن‌ها می‌شود.
- این فقط قدرت اقتصادی است. البته در تعاونی‌ها زنان قدرت اجتماعی هم پیدا می‌کنند...
بله. قدرت تفکر افراد در تعاونی بیشتر می‌شود و اعتمادبه‌نفس اعضا افزایش می‌یابد چراکه تنها نیستند و این هم‌افزایی، انرژی بیشتری برای کار و فعالیت ایجاد می‌کند.
- با توجه به اینکه زنان نقش مؤثری در خانواده و تربیت فرزندان و نسل‌های بعدی دارند تأثیر کار تعاونی بر خانواده را چگونه ارزیابی میکنید؟ به این معنا که بازتاب کار تعاونی در خانواده چیست؟
قطعاً اخلاق این افراد در زمینه مشارکت، همکاری و تعامل که پیش‌نیازهای موفقیت در جامعه هستند، تقویت می‌شود و این روحیه به فرزندان و همه اعضای خانواده منتقل می‌شود و در نسل‌های آینده هم تأثیر میگذارد. انسانی که به تعامل عادت کرده ، با افراد خانواده خود سازگارتر است و وقتی این سازش در خانواده ایجاد شود استحکام خانواده افزایش می‌یابد. ایجاد یک خانواده پرتلاش و هماهنگ به یک جامعه پویا نیز منجر می‌شود. مثلاً فکر کنید اگر اعضای تیم فوتبال ما با همین نگاه در خانواده بزرگ شوند و از سوی مربی نیز اینگونه تربیت شوند درگیری‌هایی که اکنون شاهدش هستیم را در میان تماشاچیان و اعضا نخواهیم دید.
- این نقد بسیاری از صاحب‌نظران دربارۀ جامعه ایران است که روح همکاری و همیاری در کشور ما وجود ندارد، برخی به استبداد تاریخی در این سرزمین نسبت می‌دهند. نظر شما در این باره چیست؟ آیا در ایران فرهنگ همکاری و همیاری ضعیف است یا این گزاره را نقد می کنید؟
ما این مسئله را به نظام قدرت متمرکز ربط می‌دهیم. چون در کشور ما همیشه یک فرد حاکم بوده و همه مردم به او به‌عنوان الگو نگاه می‌کردند درنتیجه بعد از فروپاشی نظام شاهنشاهی، شاه‌های کوچک باقی‌مانده‌اند و افکار همۀ ما شاهانه است. همه این عوامل سبب شده امروز ما خودمان را به نداشتن روحیه کار جمعی متهم کنیم درصورتی‌که اگر می‌خواهیم به توسعه نزدیک شویم باید روحیه همکاری، تعامل و هم‌افزایی را در خودمان به وجود آوریم. دین هم بر همین اصل تأکید می‌کند و اساساً پرستش خداوند باعث ایجاد روحیه همکاری و تعامل می‌شود.
- به عقیدۀ شما مجلس برای تقویت فرهنگ تعاون چه طرح، برنامه و در واقع چه سیاستی در راستای تقویت فرهنگ یاریگری اتخاذ کرده است؟
تاکنون اقدامات صورت گرفته در شکل و ظاهر بوده و تعمیق محتوا بسیار محدود بوده است. به این علت که در دوره‌ای موضوع تعاونی به طور جدی مورد توجه قرار گرفت اما بعداً این کار متوقف شد. اقتصاد ایران به این دلیل که از نفت تغذیه می کند سعی کرده به‌سوی بخش‌های تقویت کنندۀ قدرت متمرکز برود و اگر دولت را به‌عنوان قدرت متمرکز در نظر بگیریم سعی شده است تا اعتبار در اختیار شرکت‌های بزرگ دولتی قرار گیرد. در نتیجه پول در بخش تعاون متمرکز نشده و آموزش‌های لازم صورت نگرفته است. ما به آموزش تعاون در سطوح مختلف تحصیل نیاز داریم. به‌علاوه نظارت هم باید بر تعاونی‌ها صورت پذیرد تا تخلفات کم شود. به‌طور مثال با توجه به نیاز جامعه ما به پوشاک، باید حداقل 500 تا 1000 تیم پوشاک تربیت شود که بتوانند با اندک سرمایه از بخش تعاون، کارگاه‌های بزرگی تشکیل دهند و کارشان را شروع کنند. البته تعاونی‌های بزرگی هم داریم که کارخانه‌دار هستند و به شکل خانوادگی اداره می‌شوند که این هم به همان مسئله نگاه شاه مدارانه برمی‌گردد.
با توجه به ضرورت آموزش در توسعه تعاونی‌ها به نظر شما نقش «مدارس تعاونی» چگونه خواهد بود؟
همکاری و همیاری را باید از همان خشت اول تمرین کرد. مدرسه در تربیت دانش آموزان می‌تواند فعالیت به صورت تعاونی را آموزش دهد و از این طریق نسلی پرورش یابد که بتواند در شکل تعاونی کار کند. در واقع می توان گفت که مدرسه می‌تواند مروج فرهنگ تعاون و فعالیت به شکل تعاونی باشد.
پس اگر نگاه ما برای تقویت تعاونی به نسل آینده باشد باید زنان را به‌عنوان کارگزاران تغییر و کودکان را به‌عنوان نسل آینده به رسمیت بشناسیم و برای پرورش آن‌ها سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کنیم تا در آینده شاهد رشد تعاونی‌ها به لحاظ فرهنگی، عملیاتی و اجرایی باشیم.
درست است. ما در دوره‌ای برای کمک به زنان، تعاونی‌های آنان را از سهم آورده معاف کرده بودیم که می‌شود آن قانون را مجدداً احیا کرد. برای کمک به حوزۀ آموزش و رشد تعاونی‌ها نیز می‌توان بر مأمور کردن معلمان و اجاره به شرط تملیک مدارس و آموزش افراد برای تشکیل تعاونی کار کرد. اگر نیروهای آزاد را خودتان آموزش دهید و وارد کار کنید خوب است.
با توجه به اینکه اکثریت جامعه فرهنگیان را زنان تشکیل می‌دهند آیا ایجاد و توسعه مدارس تعاونی می‌تواند زمینۀ توان‌افزایی این گروه از معلمان را فراهم آورد و آنان را بیشتر وارد عرصه‌های مشارکت و قدرت‌یابی کند؟
به‌طورکلی تعاونی عرصه مطلوبی برای رشد توان مدیریتی است. از طرفی با حضور زنان در جامعه است که توسعه محقق می‌شود. رشد زنان در کنار مردان تأثیرگذار است. زنان به جهت نگاه احساسی، دقیق و ریزبینانه و مردان به جهت ایجاد قدرت و امید به زندگی در زنان می‌بایست در جامعه حاضر باشند. ما اکنون مدتی است که در خصوص عدالت جنسیتی با آقایان مسئول مشاجره و بحث داریم. برای رسیدن به توسعه باید در تمامی ارکان جامعه عدالت وجود داشته باشد. مشارکت اگر آگاهانه باشد منجر به قدرت می‌شود. امام (ره) هم تأکید داشتند که زنان در مقدرات اساسی مملکت دخالت کنند.
همایش «مدرسه تعاونی، اقتصاد مشارکتی» نیمه دوم آذرماه برگزار می شود و علاقه مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانند به وب سایت همایش به آدرس coopschool.ir مراجعه نمایند.
