اتاق خبر :تشدید تحریم‌ها در سال ۲۰۱۲ که خرید و انتقال نفت خام و گاز طبیعی ایران به اتحادیه اروپا را ممنوع ساخت بر صادرات نفت ایران تاثیر داشت. صادرات نفت ایران در جولای ۲۰۱۱ از ۲.۸ میلیون بشکه در روز، در جولای ۲۰۱۲ به زیر یک میلیون بشکه در روز رسید. نیمی از این کاهش صادرات ناشی از تحریم نفت ایران از سوی شرکت های اروپایی بود و نیمی دیگر ناشی از کاهش خرید شرکت‌های آسیایی.
ممنوعیت بیمه شرکت‌های اروپایی در مورد انتقال نفت مانع فروش نفت خام ایران به مشتریانش می شد. از سال ۲۰۱۴ و با رفع بخشی از تحریم ها، صادرات نفت بازیابی شد و کشورهای غیراروپایی جایگزین هایی را برای پوشش بیمه ای پیدا کردند. برخی کشورهای آسیایی نیز کشتی های حامل نفت خام ایران را بیمه کردند.
امروزه بزرگترین خریداران نفت خام ایران نه تنها کشورهای آسیایی مانند چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه هستند بلکه کشورهای اروپایی نیز خواستار طلای سیاه ایران هستند. آن‌چه در ادامه می‌آید لیستی از مشتریانی است که در روزهای پس از تحریم، به دنبال امضای قراردادهای بلندمدت برای دریافت نفت ایران و اضافه شدن به لیست مشتریان ثابت این محصول را داشته اند.
فرانسه
توتال که نخستین مشتری نفت ایران است در نخستین روزهای لغو تحریم‌ها، قرارداد خرید به طور متوسط روزانه ۱۶۰ هزار بشکه نفت خام با ایران امضا کرد و مهمترین ویژگی این قرارداد آن است که نیاز به تمدید سالانه ندارد و در صورتی که تحریم جدیدی در سطح اتحادیه اروپا به ثبت نرسد، قرارداد با این شرکت فرانسوی به طورت خودکار سال به سال عملیاتی خواهد شد.
اسپانیا
اسپانیا از جمله مشتری های نفت ایران بود که قبل از قطع صادرات نفت ایران به اروپا روزانه ۲۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریداری می کرد اما از سال ۹۱ تا اوایل سال جاری به دلیل تحریم‌های نفتی هیچ نفتی از ایران به این کشور ارسال نشد.سرانجام اوایل سال جاری بود که سید محسن قمصری، مدیرامور بین الملل شرکت ملی نفت با اشاره به صادرات نفت ایران به کشورهای جنوب غربی اروپا گفت: صادرات نفت ایران به اسپانیا براساس قرارداد یکساله آغاز شد.
ایتالیا
ایتالیایی ها نیز مشتری دیگر نفت ایران هستند. رکن الدین جوادی، مدیر عامل وقت شرکت ملی نفت ایران چندی پیش از آغاز اجرای قرارداد فروش نفت خام ایران به شرکت «ساراس» ایتالیا خبر داده و گفته بود قرارداد اولیه بر مبنای صادرات روزانه ۶۰ تا ۶۵ هزار بشکه نفت خام است.این قرارداد با فروش روزانه ۳۰ تا ۳۵ هزار بشکه نفت در روز آغاز می شود و در صورتی که مشکلی پیش نیاید، حجم فروش نفت تا سقف ۶۵ هزار بشکه در روز افزایش می یابد.
یونان
شرکت هلنیک پترولیوم یونانی دیگر خواستگار نفت ایران بوده که صادرات نفت خام ایران به این کشور نیز آغاز شده است. مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت اخیرا با انتشار گزارشی، اعلام کرد هلنیک پترولیوم به عنوان بزرگترین پالایشگر نفت یونان جز مشتریان سنتی نفت ایران بوده و بر اساس توافق انجام شده تا پایان ماه مارس سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۰ فروردین ۱۳۹۵) اولین محموله نفت خام تحویل این شرکت یونانی خواهد شد.
انگلیس
گفته‌های منابع تجاری و آمارهای کشتیرانی نشان می‌دهد که شرکت انگلیسی-هلندی شل خرید نفت خام ایران را از سرگرفته است و پس از شرکت فرانسوی توتال، دومین شرکت بزرگ نفتی جهان است که پس از تحریم‌ها، خرید نفت از ایران را دوباره آغاز کرده است.پس از حدود سه سال توقف، فروش نفت ایران به شرکت شل از سر گرفته شد و این شرکت انگلیسی اولین محموله نفت ایران را به پایانه روتردام هلند منتقل می‌کند.
روسیه
لوک اویل روسیه را هم باید از دیگر مشتریان نفت ایران در اروپا نام برد. چندی پیش مدیرعامل این شرکت چندی پیش اعلام کرد لوک اویل برای پالایش نفت ایران در پالایشگاه‌های خود برنامه ریزی کرده است و در آینده نزدیک فرمولی را برای تنظیم و امضای موافقتنامه درازمدت در زمینه تحویل گرفتن نفت از ایران برای استفاده در پالایشگاه‌های لوک اویل تهیه می کنیم.
به گفته برخی منابع خبری، قرارداد فروش نفت خام به این شرکت روسی نهایی شده و پیش بینی می شود، تا پایان بهمن ماه اولین کشتی نفتکش غول پیکر شرکت «لیتاسکو» وابسته به لوک اویل در پایانه نفتی خارگ پهلوگیری کند تا نفت ایران را در یکی از پایانه های حوزه دریای مدیترانه (احتمالا رومانی) تخلیه کند.
ترکیه
تمدید قرارداد فروش نفت خام به شرکت «توپراش» به عنوان بزرگترین شرکت پالایشگاهی یکی دیگر از دستاوردهای لغو تحریم بود. پس از اینکه مسئولان اعلام کردند اختلافی برای فروش نفت بین شرکت نفت و توپراش ترکیه وجود ندارد، قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت از انجام مذاکراتی با ترکیه به منظور افزایش حجم صادرات نفت خام خبر داد.
به گفته وی حجم فروش نفت به ترکیه ممکن است برای یک دوره نوسان افزایش و یا کاهش داشته باشد اما در بلندمدت یک متوسط صادرات نفت به این کشور همسایه وجود دارد.
تایوان
قمصری همچنین درباره آخرین وضعیت صادرات نفت خام ایران به تایوان به عنوان یکی از مشتریان سنتی نفت کشور در دوران پساتحریم، گفته بود حجم صادرات نفت خام به دو شرکت بزرگ نفتی تایوانی افزایش یافته است .در دوران تحریم هم صادرات نفت ایران به تایوان متوقف نشده بود اما با لغو تحریم‌ها حجم فروش طلای سیاه به این کشور شرق آسیا با افزایش قابل توجه‌ای همراه شده است.
به گفته وی هم اکنون فروش نفت به دو شرکت «سی. پی. سی و فورموسا پتروکمیکال» افزایش یافته است. برخی از مقامات تایوانی نیز اعلام کردند حجم صادرات نفت ایران به پالایشگاه‌های تایوان تا پایان سال‌جاری میلادی با افزایشی حدود ۲۰ برابری از ۳۶۰۰ هزار بشکه دوران تحریم به بیش از ۶۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد.
چین
قراردادهای فروش نفت خام و میعانات گازی با پالایشگران چینی هم تمدید شده است به طوری که شرکت های نفتی پترو چاینا و CNOOC، سینوپک و ژوهای را باید از بزرگترین مشتریان نفتی ایران در چین نام برد. امیرحسین زمانی نیا، معاون امور بین الملل وزیر نفت از چین به عنوان بزرگترین بازار نفت ایران در پساتحریم نام برده بود.
هند
ایران تا قبل از تشدید تحریم ها، دومین تامین کننده نفت بزرگ نفت هند محسوب می شد، اما پس از تحریم ها عراق این جایگاه را از آن خود کرد و در حالی که ایران با هدف بازپس گیری سهم خود از بازار نفت از تولید کنندگان رقیب صادرات نفت خود را افزایش داده است، صادرات نفت کشورمان به هند در ماه اوت به بالاترین رقم در طی حداقل ۱۵ سال گذشته رسید.
به گفته منابع تجاری و آمارهای ورود و خروج تانکرها، هند در ماه اوت روزانه ۵۷۶ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده که حدود ۱۰ درصد بیشتر از ماه جولای است.
ژاپن
همزمان با کاهش واردات نفت ژاپن از کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس، رکورد صادرات ایران به ژاپن با فروش روزانه ۲۵۷ هزار بشکه نفت خام شکسته شد. با کاهش محدودیت های پیش روی صادرات نفت و به ویژه حل مشکلات بیمه‌ای و کشتیرانی، ایران یک رکورد جدید برای صادرات و فروش نفت به ژاپن به ثبت رسانده است.
بر این اساس ایران با بازپس گیری سهم خود از کشورهایی همچون عربستان، کویت، قطر و امارات متحده عربی، به چهارمین کشور بزرگ تامین کننده نفت ژاپن تبدیل شده و مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی ایران نشان می‌دهد که در طول هفت ماهه سال ۲۰۱۶ میلادی به طور متوسط ایران روزانه حدود ۲۱۳ هزار بشکه نفت به ژاپن صادر کرده و در ماه ژوئیه سال جاری میلادی (تیرماه امسال) حجم فروش نفت ایران در سرزمین آفتاب تابان به رقم بی‌سابقه ۲۵۷ هزار بشکه در روز رسیده است.
به عبارت دیگر این روزها توسعه روابط نفتی تهران-توکیو صرفا به امضای تفاهم نامه‌های همکاری برای توسعه پالایشگاه‌های نفت و یا توسعه برخی از میادین نفتی ایران ختم نشده و هم اکنون ژاپن به یکی از بزرگترین مشتریان نفت کشور در دوران پسا برجام تبدیل شده است.
مجارستان
دور جدید مذاکرات شرکت ملی نفت ایران و ام او ال به عنوان بزرگترین شرکت نفتی مجارستان به منظور امضای قرارداد بلندمدت فروش نفت انجام شد.
محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران چندی پیش با سفر به بوداپست مذاکرات جدیدی را با شرکت ام او ال به عنوان بزرگترین شرکت نفتی مجارستان به منظور امضای قرارداد بلندمدت و دائمی فروش نفت خام آغاز کرده است.
لهستان
قمصری همچنین از امضای قرارداد بلند مدت فروش نفت خام با لوتوس لهستان خبر داده و گفته بود هدف امضای قرارداد بلندمدت فروش نفت به این شرکت لهستانی است.
در کنار لهستان، بوسنی و هرزگوین به جدیدترین مشتری نفت خام ایران تبدیل شده است به طوری که مذاکرات مقدماتی برای صادرات نفت ایران به این کشور اروپایی بین شرکت نفت و «زاروبژنفت» آغاز شده است.
علی کاردر مدیرعامل شرکت نفت و معاون وزیر نفت اخیرا در حاشیه امضای تفاهم نامه با این شرکت روسی، گفته است: «زاروبژنفت» روسیه، صاحب پالایشگاهی در بوسنی و هرزگوین است و مذاکراتی برای تامین نفت این پالایشگاه آغاز شده است.
افزایش صادرات نفت خام ایران تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی به دو میلیون بشکه در روز
در نهایت طبق گفته قمصری در شرایط فعلی نمی‌توان عددی درباره احجام فروش نفت به شرکت ها اعلام کرد اما پیش بینی می‌شود حجم صادرات نفت خام ایران تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی با امضای قراردادهای جدید به دو میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
همچنین، بیژن زنگنه وزیر نفت هفته جاری در حاشیه گفتگو با «میگل آریاس کانته» کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا در جمع خبرنگاران از امضای قرارداد فروش ٧٠٠ هزار بشکه نفت به کشورهای اروپایی خبر داده و گفته است: برخی از این قراردادها تاکنون هنوز عملیاتی نشده است.
منبع:ایسنا
