اتاق خبر- محمد حسن گودرزی: عربستان سعودی کلیه روابط سیاسی و اقتصادی خود را با ایران قطع کرد؛ این تیتر بیشتر خبرگزاری های دنیا درباره واکنش عربستان به دلیل حمله به سفارت این کشور در ایران بود.
به طور حتم قطع روابط میان این دو کشور رقیب در منطقه خاورمیانه تاثیرات زیاد و عمیقی بر روابط سیاسی این دو کشور با سایر کشورهای منطقه خواهد گذاشت.
اما نکته ای که در این میان کمتر به ان پرداخته شده است روابط اقتصادی میان این دو کشور و تاثیر قطع رابطه سیاسی بر آن است. سوال مطرح در این برحه زمانی این است که در شرایطی که تحریم های ایران به زودی قطع خواهد شد این چالش جدید چقدر ممکن است بر اقتصاد رکود زده ایران تاثیر منفی بگذارد؟ در این گزارش تلاش بر این است که به این سوال پاسخ داده شود.
رقیب همیشگی !
روابط ایران و عربستان هیچگاه در سطح مطلوب برقرار نبوده است. حمایت عربستان از صدام حسین در جنگ ایران و عراق و حمایت ایران از شیعیان یمن در نزاع یمن (۲۰۱۰–۲۰۰۹) نمونهای از این اختلافات و درگیریها است. همچنین دو کشور اختلافات مرزی در خلیج فارس با یکدیگر دارند که بیشتر به سبب بهرهبرداری بیشتر از منابع هیدروکربنی خلیج فارس (نفت و …) است.
ایران و عربستان کشور هایی هستند که تا حد زیادی به درآمد های نفتی خود وابسته هستند. با این حال روابط اقتصادی میان دو کشور مبتنی بر صادرات غیر نفتی بوده است. آمار صادرات و واردات بین ایران و عربستان بیانگر این است که از سال 83 تا کنون سطح روابط تجاری بین دو کشور کاهش یافته و این روند نزولی همچنان ادامه دارد.
عمده کالاهای صادر شده از ایران به این کشور از سال 83 تا کنون شامل شمش آهن، کفش، پسته، بنزین، زعفران و سیمان بوده و عمده کالاهای وارد شده از این کشور نیز در 10 سال اخیر شامل پلی اتیلن، ساک، نوشابه، روغنهای سبک، پارچه، درپوش، درب آسان باز شو و چسب بوده است.
عربستان بیشتر ضرر خواهد کرد !
با این حال ابراهیم جمیلی، دبیرکل سابق شورای ایران و عربستان معتقد است ایران به دلیل تنوع تولید، راحتتر میتواند بازار جایگزین برای محصولات خود پیدا کند. او درخصوص بحرین و امارات هم میگوید: ما با بحرین ارتباطات تجاری چندانی نداریم. با امارات هم گرچه تجارت بالایی داریم اما اماراتیها عاقلتر از آن هستند که بخواهند روابط تجاری خود را، بهخصوص در رکود فعلی اقتصاد جهانی، با ما قطع کنند.
وی در این مورد نقش ترکیه در اقتصاد خاورمیانه گفت: قطع رابطه اقتصادی ایران و عربستان فرصتی است که برای ترکیه به دست آمده است؛ همانطورکه قطع رابطه روسیه با ترکیه، فرصتی برای ایران تلقی میشد. البته هنوز رابطه قطع نشده و اگر قطع هم شود، باز کالاهای ایرانی به صورت غیرمستقیم به عربستان خواهند رفت. همانطورکه حالا هم سیب و میوه ایران از طریق دوبی و کویت به عربستان میرود.
رئیس خانه اقتصاد ایران در ادامه با بیان اینکه تراز تجاری ایران با عربستان مثبت است؛ ادامه داد: در هفتماهه اول ٩٤ صادرات ایران به عربستان ١١٣ میلیون دلار بوده است و آهنآلات، خشکبار، پسته، میوه تازه و زعفران عمدهترین اقلام صادراتی بودهاند. در همین مدت، واردات از عربستان ٣٣ میلیون دلار و عمدهترین اقلام وارداتی نیز پلیاتیلن، قوطیهای نوشابه و درب آسانبازشو بوده است.
قطع ارتباط با عربستان = افزایش قیمت نفت
نادر فریدونی نماینده حوزهٔ انتخابیهٔ فیروزآباد، فراشبند، قیر و کارزین و میمند و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوالی در مورد آینده قیمت نفت بعد از قطع رابطه عربستان با برشمردن اقدامات عربستان در خصوص کاهش قیمت نفت این کار را در نهایت به ضرر این کشور دانست.
فریدونی در گفت و گویی که با اتاق خبر داشت در ادامه با بیان اینکه کاهش قیمت نفت به علت سیاسی کاری عربستان در نهایت منجر به کم شدن درآمد این کشور شده است گفت: این کسری بودجه باعث شده است که این کشور مجبور به بالا بردن عوارض، مالیات و قیمت سوخت شود. بنابراین این اقدام اخیر عربستان در قطع یک جانبه روابط سیاسی و اقتصادی با ایران در نهایت منجر ضربه دیدن اقتصاد عربستان خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه ایران از قطع ارتباط با کشورهایی مانند، جیبوتی، سودان و بحرین ضرر چندانی نخواهد کرد ادامه داد: در حالیکه عربستان و این کشورها اقدام به قطع ارتباط با ایران کرده اند، هیات های اقتصادی بلند پایه از عمان و دانمارک به ایران وارد شدند. این امر نشانگر این است که ایران از قطع ارتباط با کشورهای کوچک عربی ضربه نخواهد خورد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به کم شدن ارزش پول ملی عربستان بعد از اقدام اخیر این کشور، این اقدام را باعث بالا رفتن جزیی قیمت نفت دانست اما بر این نکته تاکید کرد که این افزایش چندان زیاد نخواهد بود.